DEPREM’de ezilme yaralanmaları nedeniyle Türkiye’de ilk kez bu kadar yüksek sayıda ‘uzuv kaybı’ olayıyla karşılaşıldığını vurgulayan uzmanlar, önümüzdeki aylarda önemli ölçüde protez ihtiyacı olacağını kaydetti.
Türkiye tarihinin en büyük depremlerinde onbinlerce insan yaralanırken, aralarında gençler ve çocukların da bulunduğu yüzlerce depremzede kollarını kaybetti, moloz altında kalmaktan ezilerek bazı bacak veya ayakları kesildi. . Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniği Koordinatörü Prof. gençler ve çocuklar da dahil olmak üzere birçok vatandaş için 2-3 ay sonra.
‘PAZARDA HAZIRLANABİLECEĞİN BİR ŞEY DEĞİL’
prof. Coşkun, uzuv kaybı sonrası uygulanan protezlerin piyasadan bu şekilde alınabilecek standart cihazlar olmadığını vurgulayarak, kişiye özel ölçü ve ihtiyaçlara göre yapıldığını vurguladı. Bazı protezlerin fiyatlarının yüzbinlerce TL’yi bulabileceğini düşünen Prof. Dr. Coşkun, sivil toplum kuruluşları, holding ve ortez ve protez firmalarının da bu konuda sorumluluk alması gerektiğini kaydetti. prof. Dr. Depremzedelerde kırıklar, kafa travmaları, omurilik kırıklarına bağlı parapleji (omurilik felci), tetrapleji (kol ve bacaklarda hareket kaybı) veya bir uzvun ezilmesi sonucu oluşan amputasyonlarla karşılaşılabilir. İlk cerrahi müdahalelerden sonra bunun tedavisi fizik tedavi kliniklerine düşmektedir. Önümüzde daha uzun yıllar deneyimleyeceğimiz özgün bir hasta kümesi var” dedi.
‘YARA BAKIM AŞAMASINDAYIZ’
Şu anda depremzedeler için barınma, yeme-içme ve dini yaşam alanı sorunlarının ön planda olduğunu belirten Prof. yani kol ve bacağı güçlendirecek aparatlardır. Ancak kişinin kolu veya bacağı ampute edilerek kaybedilmiş ise yerine protez uygulanması gerekir. Ampute hastalarda ilk cerrahi müdahale yapıldıktan sonra yara özenle iyileştikten sonra bu uzuvları proteze hazırlama sürecine giriyoruz. İlk planda eklem savunması ve kas güçlendirme aşamasını geçiyoruz. O zaman protez uygulaması lafın konusu olur” dedi.
‘STANDART BEDEN ÜRÜN DEĞİL, ÖZEL ÜRETİM YAPILMAKTADIR’
Kişinin hayatını en normal şekilde sürdürmesini ve neredeyse uzuvların yokluğunu hissetmeden hayatını devam ettirmesini sağlayabilen protezlerin fiyatları da özelliklerine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bazı protezlerin fiyatı yüzbinlerce lirayı bulabiliyor. Protezlerin piyasadan alınabilecek bir şey olmadığını vurgulayan Prof. Kişinin ihtiyaçlarına, yaşına, mesleğine, beklentisine ve sosyal yaşantısına göre yapılması gereken cihazlardır. O kadar çeşitli protez ve ortez çeşitleri olacaktır ki, bunların kişinin ihtiyaçlarına göre değerlendirilmesi ve yapılması gerekir. Kişinin muhtaçlığının ne altında ne de üstünde olmalıdır. Beklenenden çok daha yüksek amputasyon seviyesine giden hastalarımız var. SGK tüm bunları karşılayamayabilir veya SGK’nın sunduğu standart sistem her hastanın ihtiyacına uygun olmayabilir. Bazen kişinin ihtiyacı bu standardın çok üzerinde olabiliyor. Bu durumlarda sivil toplum kuruluşları, bazı holdingler ve yardım kuruluşları sorumluluk almak zorunda kalacaktır.”
2 VEYA 4 İŞLEMCİLİ PROTEZLER BİLE VAR”
Coşkun, bazı hastaların çok gelişmiş protezlere ihtiyaç duyabileceğini vurgulayarak, ‘Örneğin üst ekstremite kol protezlerinde 2 işlemcili 4 işlemcili protezler bile söz konusu olabiliyor. Kişinin günlük hayatını çok keyifli bir şekilde sürdürmesini sağlayabilen protezler bulunmaktadır. Yaralı çocuklarımızın aslında çok küçük yaşta böyle bir tramvayla karşılaşması çok üzücü. Ancak çocukların bir avantajı var, çok çabuk adapte olabiliyorlar. Kendilerine uygun hale getirilebilecek protezler ile yetişkinlere göre çok daha hızlı bir şekilde normal bir şekilde yaşamlarına devam edebilirler. Bu nedenle bu hastaların ortez, protez ve gerekirse tekerlekli sandalye gibi eksiklerini tamamlamak için bir an önce harekete geçmemiz gerekiyor. Çocuklar için en büyük sorun, büyüdükçe kullandıkları cihazları yenileme ve revize etme ihtiyacıdır. Bu konuda acil önlem almamız gerekecek” dedi.
‘Birkaç ay sonra büyük bir ihtiyaç doğacak’
Prof. Coşkun sözlerini şu uyarılarda bulunarak tamamladı: ‘Güdük amputasyon ve protez kullanımına uygun hale getirildi. Şu anda o aşamadayız. Güdük hazırlığı ve protez kullanımına 1-3 aydan önce başlayamayız. Çünkü bu hastalarda (çoğu acil ameliyat yapıldığından) yara yerinde enfeksiyon kapma olasılığı yüksektir ve travmatik bir amputasyon olduğu için yaranın hazırlanması gerekir. Ayrıca biraz daha zaman alıyor çünkü yaralı insanlarımızın birçoğunun sadece ampütasyon değil, böbrek sorunları, kafa travmaları ve diğer sağlık sorunları var. Ancak bu süreci beklemeden bir an önce harekete geçmeliyiz. Başvurularımız başlamıştır. Tabip ve Rehabilitasyon Derneği’nde ve ortez-protez teknikerlerinin bulunduğu platformlarda bu konuda neler yapılabileceği konusunda fikir alışverişinde bulunuyoruz.”
