Prof. Dr. Temizkan, Mevlidi İslam’a Türkler kazandırmıştır

EÜ’den “Sekiz Asırlık Bir Türk Geleneği: Mevlid ve Süleyman Çelebi” Konferansı

UNESCO’nun 2022 yılını “Süleyman Çelebi Yılı” olarak ilan etmesi hasebiyle Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü (TDAE) tarafından “Sekiz Asırlık Bir Türk Geleneği: Mevlid ve Süleyman Çelebi” bahisli konferans düzenlendi. TDAE Konferans Salonu’nda gerçekleşen aktifliğe Enstitü Müdür Yardımcıları Prof. Dr. Alimcan İnayet ve Doç. Dr. Atıf Akgün, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Konferansta konuşmacı olarak Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Dünyası Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Temizkan yer aldı.

“Mevlid, Türk milletine ait bir gelenektir”

Mevlit sözünün kökeninden bahseden Prof. Dr. Mehmet Temizkan, “Mevlit sözü birinci vakitlerde iki farklı manada kullanılırken, vakitle edebi cinsler ismi altında üçüncü bir manaya daha sahip oluyor. Birinci vakitlerde ‘doğum’ manasına gelen kelamlık manası ile Hz. Muhammed’in doğumunu anlatan terim manası kullanılırken, vakitle Hz. Muhammed’in doğumunu anlatan tüm kaynakların ortak ismi olarak, yani yeni bir edebi cins formunda kullanılmaya başlandığı gözlemleniyor. Bu mana değişimine neden olarak ortadan yüzyıllar geçmesine rağmen bütün bir İslam tarihinde peygamber efendimizin doğumunu birinci olarak Türk milletinin kutlamasını ve bu kutlamanın bir gelenek halini almasını gösterebiliriz. Mevlid, Türk milletine ilişkin bir gelenektir. Tıpkı vakitte biz Türklerin, İslam âlemine kazandırdığı bir edebi türdür” dedi.

Süleyman Çelebi’nin “Mevlid” isimli yapıtını kaleme aldığı periyodu anlatan Prof. Dr. Temizkan, “Mevlidin metnine bakıldığında derin bir bilgi birikimiyle yazılmış varlıklı bir içeriğe rastlanıyor. Çünkü, onu kaleme alan Süleyman Çelebi’nin de İslam dinine olan bağlılığının yanında son derece alım biri olduğu biliniyor. Lakin Mevlid, okunduğu için değil nağmeli bir biçimde dinlendiği için geniş halk kitleleri tarafından kabul görüp sevilen bir eser. Süleyman Çelebi’nin Mevlidi yazdığı devirde okuma yazma oranının hayli düşük olduğu biliniyor. Bu bağlamda o devirdeki halkın, Mevlide ulaşabilmesi lakin Mevlidin hoş sesli hatipler tarafından makamlı bir formda okunmasıyla sağlanabiliyor. Gerçekten şiirin doğuşu da nağmelere kelam yazmaya dayanmakta. Şiir de dinlenerek yayılan bir edebi çeşit. O devirde okuma yazma bilmeyen halk bu metinleri sadece dinleyerek sevebilir” diye konuştu.

“İçerisinde Türk kültürü de yer alıyor”

Süleyman Çelebi’nin sahip olduğu karakteristik özelliklerin Mevlid’de de yer bulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Temizkan, “Son derece milli ve geleneksel olan Süleyman Çelebi’nin bu özelliklerini Mevlide de yansıttığını görüyoruz. Örneğin yalnızca Türk geleneklerinde var olan ve Şaman kökenli olan ‘Saçı geleneği’ Mevlidin ilk bölümlerinde yer alıyor. Yine Oğuzname’deki kimi bölümlerin Mevlid ile benzeştiği görülüyor. Mevlidin, İslami ögelerin yanı sıra Türk ananesine dair unsuların da bulunduğu bir içeriğinin olduğunu görüyoruz” biçiminde konuştu.

Konferans sonrası konuşmacı Prof. Dr. Mehmet Temizkan, iştirakçilerle hatıra fotoğrafı çektirdi.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı